چین بزرگترین اقتصاد آسیا و همینطور دومین اقتصاد بزرگ جهان است. رشد انقلابی اقتصاد جهانی چین و نقش برجسته آن در تجارت امروز جهان، توجه دیگر کشورها را نیز به خود جلب کرده است. این کشور در حال حاضر مصرف کننده نیمی از فولاد و زغال سنگ جهان و همچنین بزرگترین منبع گردشگران بین المللی و یکی از سرمایه گذاران تأثیرگذار در کشورهای در حال توسعه از جنوب شرقی آسیا گرفته تا آفریقا وآمریکای لاتین است. شرکت های چند ملیتی نیز در این کشور سالانه میلیاردها دلار سود کسب می کنند. اما این کشور چگونه اینقدر سریع رشد کرد؟ آیا می تواند همچنان در حال رشد باشد؟ آیا می تواند مشکلاتی نظیر آسیب های زیست محیطی، بدهی ها و فساد شایع را حل نماید؟ تغییرات چین چه تأثیراتی بر سایر نقاط جهان دارد؟ پاسخ دادن به این گونه سوالات، بیشتر اقتصاددانان را به مطالعه در خصوص اقتصاد این کشور و نحوه رشد و شکوفایی آن علاقه مند کرده است. در این مقاله به مقدمه ای کوتاه در رابطه با اقتصاد چین و آنچه هر کس باید بداند می پردازیم.
مقدمه ای بر اقتصاد چین

از اواخر دهه هفتاد قرن ۲۰ اقتصاد چین به سرعت شروع به تغییر کرد و تا به امروز نیز در حال رشد بوده است. هم اکنون این کشور یک بازیگر اصلی در اقتصاد جهانی به شمار می آید و چنانچه که رشد کنونی اقتصادی آن ادامه یابد، از لحاظ اقتصادی، حتی می تواند به آمریکا یعنی بزرگ‌ترین اقتصاد جهان نیز برسد که در این صورت باید خود را برای مقابله با پی آمدهای سیاسی و اقتصادی این موضوع آماده سازد. طبق آخرین آمارهای منتشر شده میانگین رشد اقتصادی چین در بازه زمانی سال های ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۹ معادل ۹.۳۹ درصد بوده که رکورد این رشد به سه ماهه نخست سال ۱۹۹۳بر می گردد. در این سال اقتصاد چین رشد خیره کننده ۱۵.۴ درصدی را تجربه کرده بود. کمترین رشد نیز مربوط به رشد ۳.۸ درصدی سه ماهه چهارم سال ۱۹۹۰ می شود. رشد سریع اقتصاد این کشور میزان تولید ناخالص داخلی چین را از حدود ۷۰۰ میلیارد دلار در سال ۱۹۹۴ به ۱۳.۶ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۸ رسانده است. نیروی کار فعال این کشور شامل بیش از ۵۰ ٪ کشاورز، ۲۴٪ صنعتگر و ۲۶ ٪ کارمندان و بازرگانان می شود. با این وجود میلیون‌ها تن در کشور چین هنوز در فقر شدید زندگی می‌کنند و مشکلات زیربنایی نیز همچنان در چین ادامه دارد.

اقتصاد جهانی چین
بازارهای مالی چین

بانک جهانی، وضعیت اقتصادی چین را مطلوب ارزیابی کرده و وضعیت اقتصاد کلان این کشور را با ثبات توصیف می کند. اما با وجود افزایش میزان تولید ناخالص داخلی چین، نرخ سرانه تولید اقتصادی این کشور باز هم بسیار پایین است و برای اینکه بتواند به سطح کشورهای توسعه یافته برسد هنوز راه زیادی مانده است. شایان ذکر است چین پس از آمریکا، دومین بازار بزرگ بورس را در جهان داراست. ارزش تقریبی بورس این کشور ۹.۵ تریلیون دلار است و حدود ۳۵۰۰ شرکت بسیار بزرگ در بورس های مختلف این کشور فعالیت می کنند.
نکاتی در خصوص روند جهانی شدن چین

از سال ۲۰۱۰ به بعد کشور چین روابط مالی خود با جهان را بسیار تقویت کرده است. برخی از خبرها نیز از آغاز کار بزرگ ترین بانک آمریکا یعنی جی پی مورگان برای عرضه اوراق چینی در سال ۲۰۲۰ خبر می دهند. گفتنی است یوان در سال ۲۰۱۶ توسط صندوق بین‌المللی پول به عنوان یکی از ارزهای جهانی به رسمیت شناخته شد و به همین ترتیب سهام شرکت‌های چینی نیز تا به امروز در بورس های اروپایی و وال استریت عرضه و معامله می‌شوند.
وضعیت تجاری چین با جهان

چین یکی از بزرگ ترین صادرکنندگان و واردکنندگان جهان است و هم اکنون اولین شریک تجاری اتحادیه اروپا، استرالیا، امریکا، ژاپن، کره جنوبی و بسیاری از کشورهای دیگر محسوب می شود. صادرات کشور چین در سال ۲۰۱۹ حدود دو تریلیون و ۴۹۴ میلیارد دلار برآورد شده است. از سوی دیگر این کشور یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان جهانی نیز به شمار می آید به گونه ای که واردات این کشور در سال ۲۰۱۸ حدود دو تریلیون و ۱۳۵ میلیارد دلار بوده است.
چین؛ یکی از بزرگترین بازارهای مصرفی در جهان

کشور چین با جمعیت بالای یک میلیارد، یکی از بزرگ ترین بازارهای مصرفی در جهان را داراست. از این رو بسیاری از برندهای مطرح جهانی را به خود جذب کرده است. گزارشات منتشر شده در فایننشیال تایمز نشان می دهد که تنها در سال ۲۰۱۷، مصرف‌کنندگان چینی حدود ۴.۷ تریلیون دلار هزینه کرده اند که بیشتر از هر کشور دیگری در جهان بوده است.

اقتصاد جهانی چین
صنایع اصلی چین

صنایع اصلی موجود در چین بسیار گسترده است و محصولات آهن و استیل، زغال سنگ، ماشین آلات، نفت و پتروشیمی، اسباب بازی، کفش و لوازم الکترونیکی را شامل می شود. برنج، گندم، سیب زمینی، ذرت، بادام زمینی، چای، ارزن، جو، کتان، ماهی و خوک نیز از فراورده‌های اصلی کشاورزی این کشور محسوب می شوند. چین در صادرات ماشین آلات، پوشاک، کفش، اسباب بازی، سوخت معدنی و مواد شیمیایی به جهان پیشتاز است و در عین حال برخی از ماشین آلات، مواد شیمیایی، آهن، استیل، سوخت معدنی و … را وارد می کند.
نگاهی به صنایع خدماتی چین

صنایع خدماتی چین پیشرفت قابل ملاحظه‌ خود را از پایان دهه ۷۰ قرن ۲۰ به این طرف، تجربه کرده است. این پیشرفت در دو زمینه مورد توجه قرار می گیرد. در وهله اول دامنه صنایع خدماتی این کشور در یک روند ممتد پیشرفت کرده است. جالب است بدانید در سال ۲۰۰۳، با وجود تأثیرات منفی ناشی از شیوع سارس و بلایای خشکسالی و جاری شدن سیل، این صنایع همچنان توسعه سریعی داشته‌ اند.

در وهله دوم نیز می توان گفت این صنایع به تدریج به یک کانال مهم اشتغال زایی در این کشور تبدیل شده اند. در حال حاضر، صنایع خدماتی با اصناف بیمه، اطلاع رسانی، حمل و نقل، غذایی، گردشگری، خرده فروشی، بانکداری، آگهی، قانون، محاسبه، مدیریت خدمات ساختمان و غیره در ارتباط است.
چالش های اقتصادی پیش روی چین

هم اکنون نرخ رشد اقتصادی چین به‌ عنوان بزرگ‌ترین‌ تولید‌کننده دنیا و همینطور دومین اقتصاد بزرگ دنیا به کمترین مقدار خود در ۲۵ سال گذشته رسیده است. شاخص بازار سهام این کشور نیز به خاطر آشفتگی بازار آن در چندین ماه اخیر شاهد افت زیادی بوده است. رشد اقتصادی چین پایین‌ترین نرخ خود را در طول سه دهه گذشته تجربه می‌کند و اکثر شرکت‌ها و کارخانه‌های کوچک و متوسط این کشور برای ادامه حیات خود با مشکل جدی رو به رو هستند. همچنین آخرین اخبار نشان می دهد که کل بدهی‌های کشور چین بالای ۳۰۰ درصد از تولید ناخالص داخلی آن است. همزمان ساختار صادرات چین به آمریکا نیز در حال فروپاشی است. برخی کمپانی‌های بزرگ جهان نظیر گوگل و دل نیز تولیدات خود را در این کشور کاهش داده‌اند. با توجه به افت کنونی اقتصاد کشور چین باید ببینیم اقتصاددانان بزرگ این کشور در آینده چه راه حلی را برای مقابله با بحران های مذکور در پیش می گیرند.